ย้อนอดีต...ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา (ตอนที่ ๔)

ย้อนอดีต...ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา
ตอนที่ ๔ : ศาสนาพราหมณ์ในยุคที่ยังไม่มีพระพรหม

ยุคพระเวท (Vedic Period) : ๘๐๐-๓๐๐ ปีก่อนพุทธศักราช

ก่อนที่ชนเผ่า “อารยัน” จะเข้ามาครอบครองอินเดีย “อารยัน” มีความเชื่อทางศาสนาที่เชื่อมโยงกับเทพเจ้าต่าง ๆ โดยมี “พระอินทร์” (Indra) เป็นเทพเจ้าสูงสุดและเป็นเทพสงครามผู้ประทานชัยชนะเหนือ “มิลักขะ” นอกจาก “พระอินทร์” แล้ว ยังมีเทพเจ้าอีกมากมาย ซึ่งโดยมากจะเป็นเทพเจ้าที่เกี่ยวโยงกับธรรมชาติ เช่น  สุริยเทพ(เทพแห่งดวงอาทิตย์)  อัคนีเทพ(เทพแห่งไฟ)  เป็นต้น

ในการสื่อสารกับเทพเจ้าต่าง ๆ อาศัย “พราหมณ์” เป็นผู้ทําหน้าที่ผ่านพิธีบูชายัญ ซึ่งในยุคแรกนั้นยังไม่ปรากฏว่ามีการฆ่าสัตว์เพื่อเซ่นสรวงบูชายัญ แต่อาศัยเนยใส เนยข้น น้ำมัน เป็นต้น และสิ่งที่ขาดเสียไม่ได้ในพิธีกรรมดังกล่าว อีกทั้งยังเป็นต้นกําเนิดของชื่อยุคนี้ นั่นคือ “คัมภีร์พระเวท” (Veda) ประกอบด้วย ๓ คัมภีร์ รวมเรียกว่า “ตริเวท” (Triveda) หรือ “สังหิตา” (Saṃhitā) ซึ่งเราจะรู้จักกันในชื่อ “คัมภีร์ไตรเพท” ประกอบด้วย...

๑. ฤคเวท (Ṛgveda) เป็นคัมภีร์ที่ถือว่าเก่าแก่ที่สุดในโลก เกิดขึ้นราว ๘๐๐ ปีก่อนพุทธศักราชประกอบด้วยบทสวดสรรเสริญและอ้อนวอนเทพเจ้าต่าง ๆ ซึ่งในจํานวนนี้มีการกล่าวสรรเสริญถึง “พระอินทร์” ซึ่งเป็นเทพเจ้าสูงสุดอยู่ถึงกว่า ๑ ใน ๔ ของเนื้อหาทั้งหมด นับเป็นคัมภีร์ที่สําคัญและเก่าแก่ที่สุด ที่ทําให้ทราบถึงเรื่องราวเกี่ยวกับ “อารยัน” ได้เป็นอย่างดี

๒. สามเวท (Sāmaveda) เป็นคัมภีร์ที่ใช้ในการบรรยายเพื่อบูชาเทพเจ้าด้วยน้ำโสม เป็นคัมภีร์ที่แยกออกมาจาก “ฤคเวท” อีกที

๓.ยชุรเวท (Yajurveda)เป็นคัมภีร์ที่ใช้อธิบายการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ โดยคัดเอามนตร์ใน “ฤคเวท” มาดัดแปลงและร้อยเรียงเป็นร้อยแก้ว เพื่อใช้ในการปฏิบัติพิธีกรรมทางศาสนา  จะเห็นได้ว่าศาสนาพราหมณ์ในยุคพระเวทเน้นการอ้อนวอนต่อเทพเจ้าต่าง ๆ ผ่านพราหมณ์ผู้ประกอบพิธีกรรม เพื่อให้สมความปรารถนาในสิ่งที่มุ่งหวัง โดยอาศัยคัมภีร์พระเวท ส่วนจุดมุ่งหมายสูงสุดนั้นยังไม่เด่นชัดในยุคพระเวทนี้

แล้วเป้าหมายสูงสุดในเรื่อง “โมกษะ” (mokṣa) หรือเทพเจ้าผู้สร้างสรรพสิ่งอย่าง “พระพรหม” (Brahma) ที่เราไม่พบในคัมภีร์ยุคพระเวทอย่าง “คัมภีร์ไตรเพท” สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นมาในยุคใด ? ด้วยสาเหตุอะไร ? โปรดติดตามในตอนต่อไป

คลิกอ่านตอนที่ ๕ ได้ที่นี่  http://dhamma-media.blogspot.com/2018/02/blog-post_86.html

Cr. เรื่อง : พระมหาดร. พงศ์ศักดิ์   ฐานิโย
ภาพ :  พระณัฏฐวัฒน์   ณฏฺฐิโต  (เปรม)

วารสารอยู่ในบุญ  ฉบับที่ ๑๘๒  เดือนกุมภาพันธ์  พ.ศ. ๒๕๖๑