พุทธชยันตี ๒,๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า

ปีพุทธศักราช ๒๕๕๕ เป็นปีที่มีความสำคัญต่อพระพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่งอีกวาระหนึ่ง เนื่องจากเป็นปีครบรอบ ๒,๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ด้วยเหตุนี้ ที่ประชุมมหาเถรสมาคม โดยมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชเป็นประธาน จึงมีมติเห็นชอบให้เสนอเรื่องไปยังรัฐบาลเพื่อดำเนินการจัดงานฉลองพุทธชยันตี ๒,๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถวายเป็นพุทธบูชา ซึ่งต่อมารัฐบาลไทยได้ประกาศให้ปีพุทธศักราช ๒๕๕๕ เป็นปีแห่งการเฉลิมฉลองพุทธชยันตีอย่างยิ่งใหญ่ตลอดทั้งปี โดยมหาเถรสมาคมมีมติให้เรียกงานฉลองนี้ว่า  พุทธชยันตี ๒,๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ในขณะที่ชื่อทางสากล คือ  "Sambuddha Jayanti 2600"

๑

การฉลองพุทธชยันตีกำหนดขึ้นเพื่อน้อมระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญที่เกี่ยวกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เช่น วันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ซึ่งตรงกับวันเพ็ญเดือน ๖ หรือวันวิสาขบูชา

คำว่า พุทธชยันตี โดยรากศัพท์มาจากคำ ๒ คำ คือ  "พุทธ"  กับ  "ชยันตี"

พุทธ หมายถึง พระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ชยันตี มาจากคำว่า  “ชย”  แปลว่า  “ชัยชนะ”

เมื่อนำทั้ง ๒ คำ มารวมกันแล้ว ได้รูปคำใหม่ คือ  พุทธชยันตี  ซึ่งหมายถึง  ชัยชนะของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่มีต่อหมู่มารและกิเลสทั้งปวงอย่างสิ้นเชิงด้วยการตรัสรู้  ซึ่งในปัจจุบันคำว่าพุทธชยันตียังถูกนำไปใช้ในความหมายแห่งชัยชนะ และอิสรภาพของชาวพุทธอีกด้วย

๒

การฉลองพุทธชยันตีครั้งก่อนหน้านี้เกิดขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช ๒๕๐๐ ซึ่งในครั้งนั้น เป็นการฉลอง พุทธชยันตีเนื่องในวาระที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานครบ ๒,๕๐๐ ปี ซึ่งเป็นช่วงที่ถือกันว่าพระพุทธศาสนามีอายุกึ่งพุทธกาล ดังนั้น ประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนาหลายประเทศจึงจัดงานฉลองอย่างยิ่งใหญ่ เพื่อน้อมระลึกถึงการปรินิพพานของพระพุทธองค์ ซึ่งในประเทศไทยเรียกการฉลองครั้งนั้นว่า "งานฉลอง ๒๕ พุทธศตวรรษ"

ในครั้งนั้น รัฐบาลไทยจัดกิจกรรมหลายกิจกรรม ถวายเป็นพุทธบูชา และประกาศให้พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติ ประกาศให้วันพระเป็นวันหยุดราชการ สร้างพุทธมณฑลเป็นอนุสรณ์สถาน สร้างพระพุทธรูปปางลีลา เป็นพุทธสัญลักษณ์แห่งพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ฯลฯ

ส่วนในต่างประเทศมีการเฉลิมฉลองพุทธชยันตีอย่างยิ่งใหญ่เช่นกัน เช่น ประเทศศรีลังกาใช้โอกาส นี้เฉลิมฉลองที่ได้รับเอกราชจากประเทศอังกฤษ  ประเทศอินเดียสร้างสวนสาธารณะพุทธชยันตีไว้เป็นอนุสรณ์ที่กรุงนิวเดลี  ประเทศพม่าเป็นเจ้าภาพในการสังคายนาพระไตรปิฎกนานาชาติ  นอกจากนี้ เลขาธิการองค์การสหประชาชาติในขณะนั้น ซึ่งเป็นชาวพุทธ มีดำริให้ชาวพุทธทั่วโลกร่วมกันบูรณะลุมพินีวันที่ตั้งอยู่ในประเทศเนปาล ให้เป็นพุทธอุทยานประวัติศาสตร์ของโลก ฯลฯ

การฉลองพุทธชยันตีในครั้งนั้น ทำให้ชาวพุทธเกิดความตื่นตัว หันมาให้ความสำคัญในคำสอนของ พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากันอย่างกว้างขวาง

๓

สำหรับการฉลองพุทธชยันตีในปีพุทธศักราช ๒๕๕๕ นี้ เป็นการฉลองเนื่องในวาระที่พระบรมศาสดาตรัสรู้ครบ ๒,๖๐๐ ปี โดยการคำนวณเริ่มนับจากวันตรัสรู้ไปจนถึงวันปรินิพพาน (๔๕ ปี) บวกกับจำนวนพุทธศักราช ซึ่งเริ่มนับหลังจากปรินิพพาน (๒๕๕๕ ปี) รวมแล้วได้ ๒,๖๐๐ ปี

กิจกรรมในการฉลองพุทธชยันตีครั้งนี้ มุ่งเน้นให้เกิดการศึกษา การเผยแผ่ การปฏิบัติตามหลักธรรมแก่ประชาชนตั้งแต่ระดับครอบครัวไปจนถึงระดับชาติ ซึ่งรัฐบาลได้มอบหมายให้หน่วยงานในแต่ละจังหวัด จัดกิจกรรมทางพุทธศาสนาตลอดปี ๒๕๕๕  ทั้งนี้เพื่อเปิดโอกาสให้พุทธศาสนิกชนได้ปฏิบัติธรรม ได้เรียนรู้หลักธรรมและเรื่องราวในพระพุทธศาสนามากขึ้น ซึ่งจะมีผลต่อการฟื้นฟูวิถีชาวพุทธอย่างจริงจัง และจะทำให้เกิดความสุขสงบ ร่มเย็นทั้งแก่ตนเอง ครอบครัว สังคม และประเทศชาติสืบไป

นอกจากนี้ ในฐานะศูนย์กลางพระพุทธศาสนาโลก ประเทศไทยยังเป็นเจ้าภาพจัดประชุมสัมมนาทางวิชาการเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาในระดับนานาชาติ โดยมีผู้นำชาวพุทธจาก ๘๕ ประเทศทั่วโลกเข้าร่วมประชุม ซึ่งนับว่าเป็นการประชุมในระดับนานาชาติที่มีชาวพุทธทั้งฝ่ายเถรวาทและมหายานเข้าร่วมประชุมมากที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา  การประชุมในครั้งนี้ก่อให้เกิดความสามัคคี และความเข้าใจอันดีระหว่างชาวพุทธในประเทศต่าง ๆ และจะช่วยเติมความแข็งแกร่งให้กับพระพุทธศาสนาได้เป็นอย่างดี

สำหรับในต่างประเทศ เช่น ศรีลังกา พม่า อินเดีย มองโกเลีย ฯลฯ ก็มีการฉลองพุทธยันตีอย่างยิ่งใหญ่เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวันวิสาขบูชา

๔

ตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา พุทธศาสนิกชนทั่วทั้งประเทศต่างเกิดความตื่นตัว และพากันสร้างบุญกุศลและทำความดีหลายประการเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา เช่น บวชพระถวายเป็นพุทธบูชา สวดมนต์ถวายเป็นพุทธบูชา ปฏิบัติธรรมถวายเป็นพุทธบูชา ลด ละเลิกอบายมุขถวายเป็นพุทธบูชา ฯลฯ ในส่วนของวัดพระธรรมกาย ก็มีการเชิญชวนสาธุชนเข้าร่วมกิจกรรมฉลองพุทธชยันตีถวายเป็นพุทธบูชาในโครงการต่าง ๆ หลายโครงการ เช่น

๑. โครงการตักบาตรพระ ๒,๐๐๐,๐๐๐ รูป ๗๗ จังหวัดทุกวัดทั่วไทย ฉลองพุทธชยันตี

๒. โครงการธุดงค์ธรรมชัย ฉลองพุทธชยันตี

๓. โครงการปฏิบัติธรรมโรงเรียนดีศรีตำบล

๔. งานวิสาขบูชา ฉลองพุทธชยันตี

ฯลฯ

โครงการเหล่านี้และอีกหลายโครงการที่มิได้กล่าวถึงในที่นี้  ได้รับความร่วมมืออย่างดียิ่งจากพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย ซึ่งเห็นได้จากการที่มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมเป็นจำนวนมากทุกโครงการ

นอกจากนี้  ในวันอาทิตย์ที่ ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๕  วัดพระธรรมกายก็จะมีพิธีทอดกฐินสามัคคี ฉลองพุทธชยันตี ๒,๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถวายเป็นพุทธบูชาอีกด้วย

๕

ขณะนี้ โอกาสที่จะทำความดีเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาในวาระฉลองพุทธชยันตี เหลือเพียงแค่ ๓ เดือนเท่านั้น หากพลาดครั้งนี้ จะต้องรออีก ๑๐๐ ปี จึงจะมีการฉลองพุทธชยันตีครบรอบ ๒,๗๐๐ ปี แห่ง การตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ดังนั้น จึงขอเชิญชวนให้ทุกท่านตั้งใจทำความดี เพื่อน้อมบูชาแด่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างจริงจังในโค้งสุดท้ายนี้  ทั้งในเรื่องการทำทาน รักษาศีล และเจริญสมาธิภาวนา ให้สมกับที่มีชีวิตอยู่ในช่วงเวลาอันมีค่านี้  ซึ่งทุกสิ่งที่เราทำลงไปเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ล้วนเป็นทางมาแห่งบุญกุศลที่ไม่อาจประมาณได้ และที่สำคัญอย่าลืมไปเอาบุญใหญ่ในพิธีทอดกฐินสามัคคีที่วัดพระธรรมกาย ในวันอาทิตย์ที่ ๔ พฤศจิกายน ที่จะถึงนี้ให้ได้ เพราะหากพลาดบุญทอดกฐินซึ่งเป็น บุญใหญ่ประจำปีแล้ว การทำความดีฉลองพุทธชยันตีของเราก็จะไม่สมบูรณ์พร้อมเท่าที่ควรอย่างแน่นอน

Cr. มาตา

วารสารอยู่ในบุญ  ฉบับที่ ๑๒๐  เดือนตุลาคม  พ.ศ. ๒๕๕๕