ย้อนอดีต...ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา (ตอนที่ ๓๓)

ย้อนอดีต...ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา




ตอนที่ ๓๓ : การสังคายนาพระธรรมวินัยครั้งแรกในประวัติศาสตร์...อย่างเป็นทางการ

แนวความคิดในเรื่องการรวบรวมพระธรรมวินัยโดยมี พระสารีบุตร เป็นผู้มีบทบาทสำคัญ แม้จะมีมาแต่ครั้งที่พระผู้มีพระภาคเจ้ายังทรงพระชนม์ชีพอยู่ แต่นั่นยังไม่อาจกล่าวว่า เป็นการสังคายนาอย่างเป็นทางการ สำหรับการสังคายนาอย่างเป็นทางการครั้งแรกในพระพุทธศาสนานั้น เกิดขึ้นหลังจากพุทธปรินิพพานล่วงแล้ว ๓ เดือน โดยพระอรหันตเถระ ๕๐๐ รูป ที่เรียกว่า ปฐมสังคายนา โดยปรารภเหตุที่ภิกษุรูปหนึ่งผู้บวชเมื่อแก่นามว่า สุภัททะ กล่าวจาบจ้วงพระศาสดา


ครั้งนั้น พระมหากัสสปะ ปรารภเหตุนี้ จึงได้กล่าวกับพระภิกษุทั้งหลายว่า “ท่านทั้งหลาย เอาเถิด พวกเราจะสังคายนาพระธรรมและพระวินัยกัน ก่อนที่อธรรมจะรุ่งเรือง ธรรมจะถูกคัดค้าน สิ่งมิใช่วินัยจะรุ่งเรือง วินัยจะถูกคัดค้าน ก่อนที่พวกอธรรมวาทีจะมีกำลัง พวกธรรมวาทีจะอ่อนกำลัง พวกอวินยวาทีจะมีกำลัง พวกวินยวาทีจะอ่อนกำลัง” (วิ.จู. ๗/๔๓๗/๓๗๖ ไทย.มจร) จากนั้น พระมหากัสสปเถระจึงได้คัดเลือกพระอรหันต์ ๔๙๙ รูป และ พระอานนท์ ซึ่งในขณะนั้นยังดำรงอยู่ในโสดาปัตติผล เป็นตัวแทนคณะสงฆ์ในการทำสังคายนาพระธรรมวินัย ณ กรุงราชคฤห์ แคว้นมคธ โดยกำหนดให้พระภิกษุเถระ ๕๐๐ รูปนั้น จำพรรษาในกรุงราชคฤห์ โดยในเดือนแรกของการจำพรรษา คณะสงฆ์ได้ร่วมกันปฏิสังขรณ์เสนาสนะที่ทรุดโทรมในกรุงราชคฤห์ และเริ่มต้นทำการสังคายนาพระธรรมวินัยในเดือนที่สองของการจำพรรษา


ในเวลาใกล้รุ่งของเช้าวันที่คณะสงฆ์กำหนดให้เป็นวันทำการสังคายนา พระอานนท์ ได้บรรลุอรหัตตผล และเข้าสู่ที่ประชุมสงฆ์ในครั้งนั้น ลำดับนั้น พระมหากัสสปะได้เริ่มการสังคายนา พระวินัย เป็นลำดับแรก โดยมี พระอุบาลี เป็นผู้ตอบ จากนั้น จึงได้สอบถามกับ พระอานนท์ ในเรื่อง พระธรรม เป็นลำดับต่อไป จนกระทั่งครบถ้วนกระบวนความทั้งหมด และด้วยการสังคายนาในครั้งนั้น ทำให้เรามี พระธรรมวินัย อันพระผู้มีพระภาคตรัสไว้ดีแล้ว เมื่อครั้งยังทรงพระชนม์ชีพอยู่ตลอด ๔๕ พรรษา เปรียบเสมือนตัวแทนของพระศาสดา เป็นแผนที่นำทางไปสู่เส้นทางมรรคผล มีพระนิพพานเป็นที่สุด


อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์สังคายนาพระธรรมวินัยอย่างเป็นทางการครั้งแรกในประวัติศาสตร์ครั้งนั้น ใช่ว่าหมู่สงฆ์ทั้งปวงจะเห็นด้วยทั้งหมด ยังมีหมู่สงฆ์หมู่หนึ่งอันมี พระปุราณะ เป็นประธาน มีความเห็นเป็นอื่น ส่วนว่าเหตุการณ์จะเป็นเช่นใด โปรดติดตามตอนต่อไป


เรื่อง : พระมหาพงศ์ศักดิ์ ฐานิโย, ดร.
ภาพ : พระณัฏฐวัฒน์ ณฏฺฐิโต (พ.เปรม)
วารสารอยู่ในบุญ ฉบับที่ ๒๑๔ ประจำเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๓

***สามารถนำไปเผยแพร่ได้ แต่ขอให้ใส่ Cr. ผู้เขียนด้วย***

คลิกอ่านวารสารอยู่ในบุญในรูปแบบของ PDF


คลิกอ่านวารสารอยู่ในบุญในรูปแบบของ E-book

คลิกอ่านแต่ละบทความของวารสารอยู่ในบุญ ฉบับที่ ๒๑๔ ประจำเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ ได้ที่นี่
ย้อนอดีต...ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา (ตอนที่ ๓๓) ย้อนอดีต...ท่องประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา (ตอนที่ ๓๓) Reviewed by สำนักสื่อธรรมะ on 00:05 Rating: 5

3 ความคิดเห็น:

  1. กราบอนุโมทนาสาธุครับ

    ตอบลบ
  2. ขอกราบนมัสการและขอกราบอนุโมทนาบุญ กับองค์ความรู้ที่สกัดออกมาอธิบายได้อย่างน่าสนใจและเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่การเรียนรู้พระพุทธศาสนาเพื่อการเผยแผ่พุทธธรรม สาธุ

    ตอบลบ

ขับเคลื่อนโดย Blogger.