จะโกรธเขาดีหรือไม่โกรธดี

ความโกรธเป็นกิเลสในตระกูลโทสะ หากรโกรธใครและหยุดความโกรธไม่ได้ ก็จะพัฒนาไปสู่ความผูกโกรธ การลบหลู่คุณคน คือ ทำคุณของคนนั้นให้พินาศ อีกทั้งยังปกปิดคุณของเขา ไม่ชอบประกาศคุณความดีของเขา และจะเป็นผู้ที่ไม่อดทน ชอบตัดสินปัญหาด้วยร่างกาย มักประทุษร้ายมิตร เป็นเหตุให้เสื่อมจากมิตรได้โดยง่าย จะเป็นผู้มากไปด้วยศัตรู มีนิสัยชอบตีเสมอคน ถือเอาเป็นคู่แข่ง ขี้ริษยา เกิดความตระหนี่ ไม่ให้เขาร่วมใช้สมบัติที่มี หัวดื้อ มีจิตผยอง ไม่ยำเกรง ไม่เคารพ และแข่งดี แสดงตนเป็นศัตรู

ผู้ที่มีกิเลสในตระกูลโทสะครอบงำอยู่เป็นประจำ เมื่อมาเกิดเป็นมนุษย์จะมีผิวพรรณวรรณะที่ไม่พึงปรารถนา หยาบ ดำ รูปร่างหน้าตาไม่น่าดู แก่เร็ว เพราะเป็นผู้มากด้วยธาตุไฟ มักประสบกับสิ่งที่ไม่เป็นที่รัก พลัดพรากจากสิ่งที่รักได้ง่าย เมื่อปฏิบัติธรรมย่อมบรรลุได้ยาก มักเป็นพวกปฏิบัติลำบาก บรรลุช้า หรือไม่ก็หลงไปในทรมานร่างกาย แต่ไม่บรรลุธรรมอะไรเลย หากบุญส่งผลให้เกิดเป็นเทวดา ก็จะเป็นพวกยักษ์ กุมภัณฑ์ ครุฑ หรือไปเกิดเป็นเทพพวก “มโนปโทสิกะ” คือ จุติง่ายจากการเผาผลาญของอำนาจโทสะ

ดังนั้น ควรหมั่นสังเกตตัวเองว่า เราเป็นคนมักโกรธแม้ในเรื่องเพียงน้อยนิดหรือไม่ เพราะหากเราโกรธบ่อย ๆ มีอะไรไม่ได้ดังใจก็หงุดหงิด สิ่งนี้จะค่อย ๆ พัฒนาขึ้น ทำให้เรากลายเป็นผู้มีกิเลสในตระกูลโทสะมากขึ้นโดยไม่รู้ตัว และจะส่งผลติดตัวข้ามชาติอย่างที่เราคาดไม่ถึง

Cr. ร.ลิ่วเฉลิมวงศ์ สำนักสื่อธรรมะ